![](/media/lib/238/n-fraktale-3ae9485cff46b82dfedf7e6cca8daa92.jpg)
W słynnych dziełach literackich widać multifraktale i kaskady świadomości
28 stycznia 2016, 07:38James Joyce, Julio Cortázar, Marcel Proust, Henryk Sienkiewicz czy Umberto Eco. Zaskakujące, ale niezależnie od języka, dzieła literackie najsłynniejszych autorów pod pewnymi względami okazują się mieć budowę fraktalną. Analizy statystyczne przeprowadzone w Instytucie Fizyki Jądrowej PAN w Krakowie ujawniły jednak fakt jeszcze bardziej intrygujący
![](/media/lib/549/n-motyle-0be6c86ed673d7af8e91092a0f830d6d.jpg)
Dowiedzieliśmy się gdzie i kiedy w niebo wzbiły się pierwsze motyle dzienne
17 maja 2023, 08:21Motyle – zarówno te dzienne jaki i nocne, czyli ćmy – to jeden z najbardziej rozpowszechnionych rzędów owadów. Ćmy pojawiły się około 300 milionów lat temu. W 2019 roku dowiedzieliśmy się, że przed około 100 milionami lat grupa nocnych motyli zaczęła latać za dnia, by korzystać z bogatych w nektar kwiatów. Tym samym udowodniono, że nieprawdziwa jest hipoteza, jakoby motyle dzienne pojawiły się już po zagładzie dinozaurów, by uniknąć polujący na ćmy nietoperzy. Dotychczas jednak sądzono, że motyle dzienne po raz pierwszy wyewoluowały w Azji. Teraz okazuje się, że to nieprawda.
![Artystyczna wizja wybuchu 2006gy© NASA](/media/lib/159/n-1195216575_146806-40be4979807e48c261dccd57b26015f2.jpeg)
Chodzimy na dwóch nogach dzięki... eksplozjom supernowych?
30 maja 2019, 10:06Dzięki temu, że chodzimy na dwóch nogach mogliśmy opanować ogień, zbudować katedry i stworzyć komputery. Autorzy śmiałej koncepcji uważają, że człowiek zaczął chodzić w pozycji wyprostowanej dzięki... eksplozjom supernowych.
![Anatomia mózgu](/media/lib/126/n-anatomia-mozg-b1e3c40b363a79e0b4ebc41def7c094a.jpg)
Nielegalne narkotyki a zdrowie psychiczne
2 września 2013, 13:21W prestiżowym The Lancet ukazały się wyniki najszerzej zakrojonych badań epidemiologicznych na temat zdrowia psychicznego oraz zaburzeń umysłowych związanych z używaniem nielegalnych substancji odurzających. Jego autorzy dowiedli, że od roku 1990 znacząco zwiększa się zarówno liczba zaburzeń umysłowych jak i zaburzeń związanych z przyjmowaniem substancji odurzaących
![](/media/lib/474/n-fizyka2021-800c13a4fa5e8a7c134f9aaa2ce32fd2.jpg)
Tegoroczny Nobel z fizyki przyznany za badania nad klimatem i innymi systemami złożonymi
5 października 2021, 11:04Królewska Szwedzka Akademia Nauk ogłosiła, że tegoroczna Nagroda Nobla z fizyki została przyznana za wkład w zrozumienie złożonych systemów fizycznych. Połową nagrody podzielą się Syukuro Manabe i Klaus Hasselmann za fizyczne modelowanie klimatu Ziemi, obliczenie jego zmienności i wiarygodne przewidzenie procesu ocieplania się. Druga połowa trafi do Giorgio Parisiego za odkrycie współzależności nieuporządkowania i fluktuacji w systemach fizycznych, od skali atomowej po planetarną.
![](/media/lib/335/n-polemagnetyczne-922d6167b82a09fbe75e3bfd049eaeb2.jpg)
Gwałtowne zmiany ziemskiego pola magnetycznego zagrażają systemom nawigacji
10 stycznia 2019, 10:41Ziemskie północne pole magnetyczne przemieszcza się z Kanady w stronę Syberii. Ruch ten jest tak szybki, że pojawiła się konieczność dokonana rzadkiej korekty Ziemskiego Modelu Magnetycznego. Opisuje on pole magnetyczne planety i jest podstawą wszystkich współczesnych systemów nawigacyjnych.
![](/media/lib/46/odcisk-palca-668495e6eb00f7f378e0211b8cab12f6.jpg)
Tarcie na szkło
2 czerwca 2009, 08:30Linie papilarne nie powodują, że chwyt naczelnych staje się pewniejszy. W rzeczywistości ich rola jest zupełnie inna: zmniejszają tarcie potrzebne do utrzymania na gładkich powierzchniach.
![](/media/lib/326/n-ciaza-8460a83dc7b9d1a48160f22020fc38ea.jpg)
W czasie pandemii gwałtownie wzrósł odsetek ciąż obumarłych
16 września 2020, 10:56Od początku pandemii koronawirusa w wielu krajach na świecie obserwuje się znaczny wzrost odsetka obumarłych płodów, kiedy to dzieci umierają w łonie matki. Naukowcy mówią, że w niektórych krajach w czasie pandemii ciężarne kobiety były objęte mniejszą opieką niż było to potrzebne. To zaś powodowało, że wiele komplikacji, prowadzących do zgonu dziecka, zostało prawdopodobnie przeoczonych.
![](/media/lib/182/n-staruszkowie-7639f68359cafd8393bedca3bdaf88ae.jpg)
Odkryto odwracalną przyczynę starzenia
20 grudnia 2013, 10:56Amerykańsko-australijski zespół odkrył odwracalną przyczynę starzenia u ssaków.
![](/media/lib/498/n-poszukiwaniewolontariuszy-a0c0199338c9b009f5bed432972efe43.jpg)
W atakowanym od miesiąca Charkowie znajduje się największe w Europie centrum rehabilitacji nietoperzy
31 marca 2022, 08:12Ukraińskie Centrum Rehabilitacji Nietoperzy w Charkowie to jedyny na Ukrainie i największy w Europie ośrodek tego typu. Gdy Rosja napadła na naszego wschodniego sąsiada, pracownicy Centrum oświadczyli, że zostają ze swoimi zwierzętami – które wciąż hibernowały – i rozpoczynają przygotowania systemu, który pozwoli nietoperzom na samodzielne opuszczenie miejsc, w których się znajdowały.